دکتر اسما سالک | لایف کوچ ADHD و تمرکز

آیا من ADHD دارم؟ و روش تشخیص ADHD چیست؟

تشخیص ADHD تنها بر اساس آزمون‌ها یا مشاهدات کوتاه امکان‌پذیر نیست. در این ویدیو، من توضیح دادم که چه مقدماتی نیاز هست رعایت بشه، چه آزمون‌هایی وجود داره و چه نکاتی رو باید برای تشخیص صحیح بدونید.

تفاوت بین ADD و ADHD چیست؟

هر دو ADD و ADHD در واقع دو نام برای یک اختلال هستند، اما با تفاوت در نوع علائم

درواقع ADHD (اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی) نام رسمی و علمی این وضعیت است. این اختلال به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:

نوع بی‌توجه (Inattentive Type) که معمولاً به آن ADD گفته می‌شود. در این نوع، فرد بیشتر با مشکلاتی مثل حواس‌پرتی، فراموش‌کاری، ناتوانی در تمرکز و سازماندهی مواجه است، بدون علائم پرتحرکی یا بی‌قراری آشکار

نوع بیش‌فعال-تکانشی (Hyperactive-Impulsive Type)که در آن پرتحرکی، بی‌قراری و رفتارهای تکانشی بیشتر دیده می‌شود.

نوع ترکیبی (Combined Type) که هم علائم بی‌توجهی و هم بیش‌فعالی را شامل می‌شود.

پس در واقع ADD اصطلاح قدیمی‌تری برای نوع بی‌توجه ADHD است و امروزه در منابع پزشکی رسمی از اصطلاح ADHD برای همه انواع استفاده می‌شود.

سوالات متداول در مورد ADHD

آیا تشخیص ADHD فقط با تست آنلاین امکان‌پذیر است؟

خیر، تشخیص قطعی ADHD فقط با تست آنلاین ممکن نیست. تست‌های آنلاین می‌توانند سرنخ‌هایی اولیه در اختیار شما بگذارند و آگاهی‌تان را درباره علائم افزایش دهند، اما جایگزین ارزیابی تخصصی توسط یک روان‌پزشک یا روان‌شناس بالینی نیستند.

از این تست آنلاین می توانید به عنوان ارزیابی اولیه استفاده کنید.

برای تشخیص دقیق ADHD، معمولاً نیاز است:

مصاحبه بالینی و بررسی سابقه فرد

مشاهده الگوهای رفتاری در طول زمان

ارزیابی تأثیر علائم در زندگی روزمره (تحصیل، کار، روابط)

گاهی استفاده از پرسشنامه‌های تخصصی و گزارش اطرافیان

اگر نتایج تست آنلاین نشان می‌دهد که ممکن است ADHD داشته باشید، بهترین کار این است که با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید تا ارزیابی جامع‌تری انجام دهد.

آیا ADHD درمان دارد؟ یا فقط باید با آن کنار آمد؟

ADHD قابل درمان قطعی به معنای از بین رفتن کامل نیست، اما کاملاً قابل مدیریت است. با ترکیب روش‌های مختلف، بسیاری از افراد می‌توانند زندگی موفق، منظم و رضایت‌بخشی داشته باشند.

درمان ADHD معمولاً چند‌وجهی است و شامل موارد زیر می‌شود:

🔹 دارودرمانی (مانند محرک‌ها یا داروهای غیراستیمولانت) که می‌تواند تمرکز، کنترل هیجان و عملکرد اجرایی را بهبود دهد

🔹 روان‌درمانی (مثل رفتاردرمانی شناختی - CBT) برای مدیریت احساسات، باورهای محدودکننده و بهبود عملکرد روزمره

🔹کمک گرفتن از روش هایی چون نوروفیدبک و تحریک مغز

🔹 کوچینگ تخصصی ADHD برای یادگیری مهارت‌هایی مثل مدیریت زمان، برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و کاهش اهمال‌کاری

🔹 تغییر سبک زندگی مثل ورزش، خواب کافی، تغذیه مناسب و کاهش استرس

بنابراین، شما نیازی به "کنار آمدن منفعلانه" با ADHD ندارید، بلکه می‌توانید با آگاهی و حمایت مناسب، مسیر زندگی‌تان را با اعتماد‌به‌نفس مدیریت کنید و به شکوفایی برسید.

آیا ممکن است فردی ADHD داشته باشد ولی موفق و منظم به نظر برسد؟

بله، کاملاً ممکن است.

بسیاری از افرادی که ADHD دارند، ممکن است در ظاهر بسیار موفق، منظم و کارآمد به نظر برسند، به‌ویژه اگر در حوزه‌ای مشغول باشند که با علایق و توانمندی‌هایشان هم‌راستاست. این افراد معمولاً با تلاش زیاد، استفاده از ساختارهای حمایتی، و گاهی با پنهان‌کردن یا جبران‌کردن نقاط ضعف خود، عملکرد بالایی را به نمایش می‌گذارند.

به این حالت گاهی "ADHD پنهان" یا "high-functioning ADHD" گفته می‌شود، که در آن علائم اختلال همچنان وجود دارند، ولی فرد با فشار ذهنی زیاد یا خستگی مزمن آن‌ها را مدیریت می‌کند.

افرادی با این وضعیت ممکن است:

در سکوت از اضطراب، فرسودگی یا اهمال‌کاری رنج ببرند

دائم احساس کنند که باید بیشتر تلاش کنند تا «جا نمانند»

در محیط‌های ساختاریافته خوب عمل کنند، اما در شرایط آزادتر دچار مشکل شوند

موفق بودن، منظم بودن یا باهوش بودن، لزوماً به معنی نداشتن ADHD نیست. تشخیص این اختلال وابسته به درک الگوهای درونی، چالش‌های پنهان و تأثیرات طولانی‌مدت آن بر زندگی فرد است.

چه شغل هایی برای افرادی که ADHD دارند مناسب تر است؟

افراد دارای ADHD معمولاً انرژی ذهنی بالایی دارند، خلاق، سریع‌فکر، و اهل عمل هستند. با این حال، در محیط‌هایی که یکنواخت، پر از قوانین سخت‌گیرانه یا بدون تنوع هستند، ممکن است دچار فرسودگی و بی‌قراری شوند.

شغل‌هایی که برای ADHD مناسب‌ترند معمولاً ویژگی‌های زیر را دارند:

تنوع در فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها

امکان حرکت یا تعامل مکرر (نه فقط نشستن پشت میز)

محیط پویا و بدون روتین خشک

استقلال کاری و آزادی در انتخاب روش انجام کار

بازخورد سریع و نتایج ملموس

نمونه‌هایی از شغل‌های مناسب برای افراد دارای ADHD:

مشاغل خلاقانه:

طراحی گرافیک

نویسندگی یا تولید محتوا

هنرهای تجسمی

کارگردانی یا تدوین فیلم

طراحی محصول

مشاغل عملی/فنی:

مکانیکی یا مهندسی عملی

عکاسی

آشپزی حرفه‌ای یا شیرینی‌پزی

نجاری، مجسمه‌سازی یا کارهای دستی

مشاغل کمک‌رسان:

کوچینگ (ویژه یا عمومی)

مشاوره

پرستاری یا کار در اورژانس

تدریس (با آزادی در روش)

مشاغل پرتحرک:

کار میدانی (تحقیقات، گزارش‌گری، روزنامه‌نگاری)

راهنمای گردشگری

فروش میدانی یا ارتباط با مشتری

کارآفرینی

نکته مهم:

هر فرد با ADHD منحصر به‌فرد است. چیزی که برای یک نفر عالیه، ممکنه برای دیگری فشار روانی ایجاد کنه. خودشناسی، شناخت نقاط قوت و روش مدیریت انرژی و تمرکز کلید موفقیت شغلی در ADHD است.